Absolutorium i wotum zaufania dla wójt gminy Jaworze

Podczas ostatniej sesji Rady Gminy Jaworze (4 czerwca) doszło do kluczowych głosowań nad udzieleniem wotum zaufania dla wójta gminy Jaworze oraz udzieleniem absolutorium z tytułu wykonania budżetu za 2023 rok. Głosowanie poprzedzono przyjęciem uchwały zatwierdzającej przez radę sprawozdanie finansowe za 2023 rok wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu. W przypadku wszystkich trzech uchwał, głos „za” oddało 13 radnych, przy jednym głosie wstrzymującym się oraz jednym nieobecnym. Radni podjęli decyzję po uprzednim zapoznaniu się z opinią Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach oraz stanowiskiem Komisji Rewizyjnej.

Jednakże II sesja rozpoczęła się od wręczenia zaświadczenia o wyborze radnemu Romanowi Urbasiowi oraz odebraniem od niego ślubowania. Nowy radny nie był obecny na I sesji, więc te obowiązkowe procedury przeprowadzono dopiero w trakcie kolejnego posiedzenia Rady Gminy Jaworze.

Po zakończeniu tych ostatnich „wyborczych” formalności, Rada Gminy zapoznała się z „Raportem o stanie gminy w 2023 roku”. Skróconą i multimedialną wersję tego dokumentu przedstawiła Anna Skotnicka-Nędzka – obecnie wójt gminy Jaworze. Mimo, że zapisy dokumentu prezentowała piastując już najwyższą funkcję w jaworzańskim samorządzie, to w okresie, który objęty jest raportem była zastępcą wójta Radosława Ostałkiewicza, a później – po jego śmierci – pełniącą funkcję wójta.

Dokument podsumowujący zakończony 2023 rok jest na tyle obszerny, że nie sposób w całości zaprezentować go w trakcie sesji. Całość raportu udostępniona została w formie strony internetowej, z którą każdy mieszkaniec może się zapoznać. Specjalnie przygotowana witryna umożliwia sprawdzenie szczegółowych danych liczbowych i statystycznych, a także opisów dotyczących każdego z kluczowych działów funkcjonowania samorządu – od budżetu gminy, poprzez demografię, gospodarkę komunalną, edukację, sprawy społeczne, kulturalne czy sport, po współpracę z organizacjami pozarządowymi i szczegółowy opis realizowanych inwestycji.

– Z ogromnym zaszczytem i radością pragnę wyrazić swoje najgłębsze podziękowania za udzielenie mi absolutorium za wykonanie budżetu w roku 2023. Pragnę serdecznie podziękować Radzie Gminy za konstruktywną współpracę i wsparcie, jakie otrzymywałam na każdym etapie realizacji zadań budżetowych. Wasza mądrość, zaangażowanie i troska o dobro naszej gminy były dla mnie nieocenionym wsparciem. Dziękuję za zaufanie, którym mnie obdarzyliście oraz za wspólne dążenie do poprawy jakości życia naszych mieszkańców. Moje szczególne podziękowania kieruję również do wszystkich pracowników Urzędu Gminy oraz jednostek organizacyjnych. Wasza ciężka praca, profesjonalizm i zaangażowanie w codzienne obowiązki były fundamentem naszych wspólnych sukcesów. To dzięki Wam mogliśmy zrealizować wiele ważnych projektów i inicjatyw, które przyczyniły się do rozwoju naszej gminy. Otrzymane wotum zaufania traktuję jako zobowiązanie do kontynuowania działań na rzecz rozwoju Jaworza – powiedziała Anna Skotnicka-Nędzka, po zakończeniu kluczowych głosowań nad wotum i absolutorium oraz gratulacjach i wręczeniu symbolicznych kwiatów przez przedstawicieli Rady Gminy.

Jak wyglądał rok 2023 w liczbach?

Na 31 grudnia 2023 roku gmina Jaworze na plan dochodów po zmianach w wysokości ok. 44,5 mln zł wykonała dochody w wysokości 42,7 mln zł, co stanowi 96% planu. Pomimo niekorzystnej sytuacji makroekonomicznej, wysokiej inflacji odbiegającej znacznie od celu inflacyjnego NBP, wysokich stóp procentowych w 2023 roku – dochody bieżące wykonano zgodnie z założeniami.

Najważniejszym źródłem dochodów gminy Jaworze w 2023 r. były wpływy z udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Wpływy w kwocie ponad 12,7 mln zł stanowiły blisko 30% wszystkich dochodów gminy. Drugie istotne co do wielkości źródło dochodów stanowiły wpływy z subwencji ogólnej z budżetu państwa, które w ubiegłym roku wyniosły 9,7 mln zł, co stanowi 23% dochodów ogółem. Znaczącą pozycją po stronie wpływów były podatki od nieruchomości – zostały zrealizowane na poziomie blisko 5,0 mln zł, co oznacza, że w strukturze dochodów stanowiły blisko 12%. 

Z kolei w zakresie wydatków, na ostatni dzień 2023 roku gmina Jaworze na plan po zmianach kształtował się na poziomie 48,5 mln zł, a jego wykonanie na poziomie 40,6 mln zł, czyli 84%. Niewykonanie wydatków majątkowych spowodowane jest problemami z przedsięwzięciem związanym z rewitalizacją odwiertu geotermalnych wód solankowych. Wykonawca w trakcie prac napotkał trudności techniczne, co skutkowało rozwiązaniem umowy, a tym samym niezrealizowaniem zaplanowanych wydatków.

Między innymi w związku z tą sytuacją, koniec 2023 roku zamknął się nadwyżką budżetową w kwocie 2,1 mln zł, mimo że planowano deficyt budżetowy w wysokości 4,1 mln zł.

Zadłużenie Gminy Jaworze na koniec 2023 r. wyniosło niewiele ponad 12,6 mln zł i stanowiło niecałe 30% wykonanych dochodów. W stosunku do roku poprzedzającego, zadłużenie gminy spadło o ponad 1,2 mln zł. Gmina sprawnie obsługiwała swoje zadłużenie, co pozwalało na optymalne finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. Poziom wygenerowanej w 2023 roku nadwyżki operacyjnej zapewniał bezpieczeństwo finansowe gminy. Poziom spłat zobowiązań nie przekroczył poziomu określonego ustawą o finansach publicznych i nie stanowi zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki finansowej Gminy Jaworze.

Jak wyglądał rok 2023 w zakresie inwestycji i rozwoju Gminy?

Łączne wykonanie wydatków majątkowych gminy Jaworze w 2023 r. wyniosło ponad 1,7 mln zł. Największe środki, bo stanowiące blisko 30% całej puli, skierowane zostały na działania związane z gospodarką mieszkaniową – w kwotach bezwzględnych wyniosły one 511 tys. zł. Dla gminy istotne również były inwestycje w oświatę – 18% wydatków. W dalszej kolejności znaczące w budżecie pieniądze skierowano do obszaru bezpieczeństwa publicznego – niecałe 15% wydatków.

Do najważniejszych inwestycji realizowanych w 2023 roku należała budowa parkingu wraz z przebudową dróg ul. Wapienickiej i ul. Zdrojowej wraz z przebudową mostu w ciągu ul. Podgórskiej. Jest to zadanie wieloletnie, którego koszt powinien się zamknąć w kwocie ok. 5,1 mln zł. Prace mają zostać zakończone w tym roku.

Za kwotę ponad 175 tys. zł przeprowadzono modernizacje i remonty cząstkowe wielu dróg lokalnych (m.in. ulic: Podgórskiej, Pagórkowej, Zdrojowej, Wąwóz, Kwiatowej, Akacjowej, Folwarcznej, Kryształowej, Wrzosowej, Ukrytej, Spadzistej, Turystycznej czy Zielonej). Gmina przygotowuje się także dokumentacyjnie do budowy szlaku rekreacyjnego w ciągu tzw. „Dawnego Traktu”.

Oprócz licznych inwestycji drogowych oraz środków wydatkowanych w bezpieczeństwo publiczne i przeciwpożarowe dokonano modernizacji budynków Szkoły Podstawowej nr 1 i Przedszkola nr 2 za kwotę ponad 230 tys. zł. Opracowano także koncepcję budowy nowego przedszkola wraz z oddziałem żłobkowym w rejonie ul. Leczniczej w Jaworzu.

W 2023 roku pozyskano 7,1 mln zł na rewitalizację odwiertu geotermalnych wód solankowych w ramach Rządowego Programu Inwestycji Strategicznych. Nowo wybrana w przetargu firma przystąpi do prac w tym roku. Z kolei z innego źródła (Rządowego Programu Odbudowy Zabytków) pochodzić będą 392 tys. zł, przeznaczone na renowację kościele katolickim w Jaworzu. Środki zewnętrzne w wysokości 930 tys. zł z tego samego źródła pozwolą także na modernizację zabytkowego budynku przy ul. Zdrojowej 111 i przeznaczenie go na realizację celów społecznych i kulturalnych. Prace planowo powinny rozpocząć się w tym roku. Z kolei w tym lub w przyszłym roku powinny ruszyć prace przy remoncie budynku „Goruszki” – w poprzednim roku skupiono się na opracowaniu dokumentacji technicznej i projektowej za kwotę ok. 170 tys. zł.

Jak wypadamy na tle innych?

Ocena stanu gminy na tle jednostek o podobnej charakterystyce może zostać określona jako dobra, bowiem w większości analizowanych obszarów, gmina osiągnęła sprzyjającą pozycję w porównaniu do gmin o podobnych uwarunkowaniach rozwoju. W aspekcie gospodarczym gmina Jaworze jest jedną z najlepszych jednostek spośród analizowanych. Nasza Gmina, w analizach przedstawionych w „Raporcie o stanie Gminy”, zestawiana jest z ok. 130 gminami wiejskimi, leżącymi wokół ośrodków regionalnych. Do grupy porównawczej naszej gminy, z obszaru województwa śląskiego, należą m.in. gminy z powiatu bielskiego: Bestwina, Jasienica, Kozy, Porąbka, Wilkowice.

Wskaźnikiem będącym w sprzyjającej sytuacji jest rentowność systemu gospodarki odpadami, która wynosi 84,35% (średnia z lat 2021-2023).

Z punktu widzenia oceny demograficznej gminy należy zauważyć, że w gminie Jaworze w 2023 roku nastąpiła korzystna zmiana w zakresie struktury demograficznej mieszkańców, mierzona m.in. liczbą ludności w wieku szkolnym, saldem migracji czy mieszkańcami w wieku poprodukcyjnym. Wskazać należy, że w gminie notuje się najwyższą frekwencję wyborczą w stosunku do gmin o podobnych uwarunkowaniach rozwoju oraz innych gmin w powiecie bielskim.

W 2023 roku, na tle gmin o podobnych parametrach, Jaworze wyróżnia bardzo sprzyjająca sytuacja dotycząca dotacji dla organizacji pożytku publicznego oraz odsetka osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej. Świadczy to o poprawie sytuacji materialnej mieszkańców gminy. Na terenie Jaworza funkcjonuje ponad 30 organizacji z tzw. III sektora (stowarzyszenia, fundacje, kluby sportowe i inne). W 2023 roku przyznano ponad 470 tys. zł na realizację zadań publicznych tego typu organizacjom. Dzięki tak szerokiemu finansowaniu organizacji pozarządowych w naszej Gminie, możliwe jest realizowanie wielu oddolnych przedsięwzięć skierowanych do mieszkańców Jaworza.

Wskazać należy też na dobrą pozycję edukacji w Jaworzu w porównaniu do gmin w grupie porównawczej.
W analizowanym okresie nastąpiły korzystne zmiany w gminie w zakresie liczebności oddziałów w szkołach podstawowych (gmina Jaworze jest liderem w grupie porównawczej) czy efektywności zatrudniania nauczycieli. W 2023 roku zatrudnienie kadry pedagogicznej w szkołach było dostosowane do potrzeb i liczby uczniów. Wyżej wymienione wskaźniki potwierdzają zatem dobrą organizację systemu nauczania.

Pod względem aktywności gospodarczej sytuację Gminy Jaworze należy ocenić jako bardzo dobrą. Jak wynika z analizy, w przypadku takich wskaźników, jak aktywność gospodarcza mieszkańców oraz wpisy do REGON Jaworze jest liderem w grupie porównawczej. Bardzo sprzyjająca jest także sytuacja w zakresie struktury własnościowej przedsiębiorstw oraz wpływów z podatków PIT i CIT. Jaworze odnotowuje najwyższe dochody z PIT na mieszkańca w grupie porównawczej. Powyższe wskaźniki sprawiły, że obszar gospodarczy jest najlepszym spośród analizowanych w Gminie Jaworze.